هواساز چیست

برخورداری از کاربردی‌ترین و بهترین انواع سیستم‌های تهویه مطبوع هوا در سازه‌های ساختمانی همواره یکی از نکات مهم و اجرایی در تأسیسات ساختمان محسوب می‌شود. سیستم تهویه مطبوع وظیفه تأمین هوای پاک و تمیز را برعهده دارد، به همین دلیل تجهیزات و دستگاه‌های متعددی طراحی و ساخته شده که هر کدام ویژگی‌ها و عملکرد مخصوص به خود را دارا هستند. در این میان یکی از سیستم‌های پرکاربرد و ضروری، دستگاه هواساز است که استفاده از آن می‌تواند مزایای بسیاری را به همراه داشته باشد. هواساز یا Air handing units دستگاهی است که وظیفه تأمین هوای مطلوب را در محیط‌های مختلف برعهده دارد و دارای اجزا و قطعات ریز و درشت بوده که عملکرد هر قطعه و هماهنگی بین آن‌ها، ساختار پیچیده دستگاه هواساز را به وجود آورده است.

با توجه به اینکه بیشترین کاربرد سیستم هواساز مربوط به ساختمان‌ها و مجتمع‌های بزرگ می‌شود، خرید و نصب این دستگاه هزینه بالایی دارد، به همین دلیل بهتر است قبل از خرید این محصول، حتماً با عملکرد، قطعات، کاربرد و مزایا، انواع و قیمت دستگاه هواساز بیشتر آشنا شوید، بنابراین به شما پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب از تهویه هورسان با ما همراه باشید تا اطلاعات کامل و جامعی را درباره انواع هواساز در اختیار شما عزیزان قرار دهیم و به شما بگوییم برای خرید دستگاه هواساز به کدام مرکز معتبر مراجعه نمایید؟

ویدیو معرفی هواساز و بررسی انواع آن

منظور از سیستم هواساز چیست؟

سیستم هواساز به منظور تنظیم دما، تنظیم رطوبت، فیلتر نمودن، کنترل سرعت، جهت و توزیع هوای ورودی به آپارتمان، ساختمان، سوله صنعتی یا هر نوع ساختمان دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل از نظر کاربرد به انواع مختلفی نظیر هواساز خانگی، صنعتی و … تقسیم‌بندی می‌شود. سیستم هواساز به همراه دستگاه‌های سرمایشی نظیر چیلر و دستگاه گرمایشی نظیر بویلر یا دستگاه‌های سرمایشی – گرمایشی نظیر GHP، وی آر اف و … استفاده می‌شود، چراکه هواساز دستگاهی است که به منظور توزیع هوای سرد و گرم در محیط مورد نظر به کار برده می‌شود و به هیچ عنوان حرارت یا برودت تولید نمی‌کند.

به بیان دیگر، زمانی که آب در بویلر گرم و در چیلر سرد می‌شود، توسط پمپ به کویل‌های دستگاه هواساز پمپاژ می‌گردد. بعد از این مرحله با استفاده از یک فن، هوای تازه از اطراف کویل‌ها دمیده شده و بر اثر برخورد هوا با سطح داغ یا سرد کویل‌ها، هوای گرم یا هوای خنک تولید می‌شود. عمل فیلتر کردن هوا نیز معمولاً قبل از کویل‌ها صورت می‌گیرد تا هم باعث ایجاد هوای پاک و تمیز شود و هم از تجمع ذرات معلق و رسوب روی کویل‌ها جلوگیری کند.

نحوه عملکرد دستگاه هواساز چگونه است؟

با توجه به اینکه سیستم هواساز از اجزای مختلفی نظیر تعدادی کویل آب گرم و آب سرد، تعداد مشخصی فیلتر، فن، رطوبت زن، کانال‌ها، محفظه تأمین و تولید هوای سرد و گرم ساخته، عملکرد هر کدام از این قطعات می‌تواند بر روی کارکرد کلی دستگاه هواساز تأثیر بگذارد. اما به صورت کلی نحوه عملکرد دستگاه هواساز به این صورت است که آب گرم موجود در پکیج‌ها یا بویلر‌ها و آب سرد موجود در چیلر یا چیلر خانگی با استفاده از لوله کشی‌های انجام شده به هواساز منتقل می‌شود.

بعد از اینکه آب سرد و گرم به دستگاه هواساز منتقل شد، چند فن کوچک یا یک فن بزرگ که در هواساز تعبیه شده‌اند، هوای موجود را با دمیدن هوا از روی کویل‌ها، سرد یا گرم می‌کنند. تفاوت بین آب سرد و آب گرم در سیستم هواساز به این خاطر است که هواساز سرمایشی در فصل تابستان هوا را سرد می‌کند و هواساز گرمایشی در فصل زمستان هوا را گرم می‌کند، یعنی با دمیدن هوا در اطراف کویل، در فصل تابستان یا زمستان وظیفه تولید هوای سرد و گرم را برعهده دارد و باعث خنک شدن یا گرم شدن فضای مورد نظر می‌شود.

کارکرد دستگاه هواساز بر اساس تصفیه هوا چگونه است؟

یکی دیگر از کار‌هایی که توسط دستگاه هواساز انجام می‌شود، تصفیه هوا بوده که برای این کار نیاز به سیستم فیلتراسیون خاصی در هواساز است تا این دستگاه بتواند هوا را تصفیه و پاکیزه کند. برای اینکه کار تصفیه هوا توسط هواساز به خوبی انجام شود و نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد، لازم است فیلتر‌های قابل شستشو در دستگاه هواساز استفاده شود و این فیلتر‌ها با توجه به نوع کارکردی که دارند، از تنوع زیادی برخوردار هستند و در انواع فیلتر‌های هپا، کیسه‌ای و قابل شستشو در هواساز قرار می‌گیرند.

کارکرد دستگاه هواساز بر اساس تأمین هوا چگونه است؟

سیستم هواساز علاوه بر تصفیه هوا، باید بتواند هوای مورد نیاز را هم تأمین کند که برای دستیابی به این هدف، لازم است محل قرارگیری این دستگاه در بیرون از ساختمان در نظر گرفته شود، در این صورت برای تأمین هوای مورد نیاز می‌توان به سه روش عمل کرد:

1. در روش اول تأمین هوا توسط دستگاه هواساز به صورت کامل و 100 درصدی از بیرون انجام می‌شود.
2. در روش دوم تأمین هوا توسط دستگاه هواساز با استفاده از فرایند سیرکولاسیون هوا یا سیرکوله کردن است، به این معنا که هوا داخل هواساز گردش داشته باشد و از بیرون تأمین نشود.
3. در روش سوم تأمین هوا توسط دستگاه هواساز به صورت درصدی است، به این معنا که بخشی از هوا از بیرون و بخش دیگر آن از هوای برگشتی داخل ساختمان تأمین شود. این دو نوع هوا در محفظه اختلاط با یکدیگر ترکیب می‌شوند.

کاربرد انواع هواساز چیست؟

کاربرد دستگاه هواساز به دو صورت زیر است:

کاربرد اول: از هواساز با فن کویل استفاده شود:

کاربرد هواساز تنها محدود به بخش کوچکی از سیستم تهویه مطبوع نمی‌شود، بلکه از آن به همراه یونیت‌های فن کویل در بیشتر ساختمان‌ها به عنوان دستگاهی که هوای تازه را تأمین می‌کند، هوا را تصفیه می‌کند، رطوبت و دمای هوای ورودی به ساختمان را تنظیم می‌کند و هوا را از طریق کانال با جهت و سرعت کنترل شده، توزیع می‌کند، استفاده می‌شود؛ بنابراین یک کاربرد انواع هواساز این است که از این دستگاه‌ها در ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و بیمارستان‌ها استفاده شود.

به عبارت دیگر، زمانی که هواساز با فن کویل استفاده می‌شود، یک یا تعدادی فن کویل به ازای هر اتاق یا بخش نیز به کار می‌رود تا افراد بتوانند به صورت مستقل هوای اتاق یا بخش خود را تهویه کنند و در کنار آن از یک یا چند دستگاه هواساز هم استفاده می‌شود تا در سراسر ساختمان با به وسیله یک کانال هوای تازه تأمین شود.

دلیل اینکه در این فضا‌ها هم از هواساز و هم از فن کویل استفاده می‌شود، این است که افراد هر اتاق یا بخش بتوانند به مقدار دلخواه دمای هوای اتاق خود را با فن کویل موجود در آن اتاق تنظیم کنند و در صورت عدم نیاز به تهویه هوا، برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی این دستگاه را خاموش نمایند.

وجود دستگاه هواساز نیز باعث می‌شود که در تمام قسمت‌های ساختمان به صورت مداوم و پیوسته یک جریان هوای تازه و تهویه شده از طریق کانال‌ها صورت گیرد. همانند هواساز، فن کویل‌ها دارای قطعه‌ای به نام کویل هستند و به آب گرم موتورخانه و آب سرد چیلر متصل می‌شوند.

کاربرد دوم: از هواساز بدون فن کویل استفاده شود:

منظور از کاربرد دستگاه هواساز به صورت مستقل و جداگانه این است که دیگر در کنار هواساز از فن کویل‌ها استفاده نمی‌شود، چون فضایی که قرار است تهویه آن انجام شود، به صورت بخش به بخش یا اتاق به اتاق نبوده و معمولاً به شکل یک سالن یک تکه است. مهم‌ترین کاربرد هواساز بدون فن کویل و به صورت مستقل استفاده از آن در سوله‌های ورزشی، سوله‌های صنعتی، سالن‌های کنفرانس، رستوران‌ها و تالار‌های پذیرایی، سینما‌ها، نمایشگاه‌ها و … است. در این نوع از طراحی، تنها هواساز برای تهویه فضا‌های یکپارچه و بزرگ به کار برده می‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده دستگاه هواساز چیست؟

بر اساس کاربرد و الزامات فضای پروژه، سیستم هواساز از اجزا و قطعات متنوعی تشکیل شده است که شامل موارد زیر می‌شود:

بدنه اصلی هواساز:

در هواساز بدنه اصلی از سه قسمت بدنه، شاسی و فریم تشکیل شده که شاسی از ورق خم کاری شده یا ناودانی فابریک است و بر اساس وزن و ابعاد هواساز طراحی و ساخته می‌شود. فریم از جنس پروفیل آلومینیوم اکسترود شده با اتصالات از جنس آلومینیوم دایکاست با استحکام بالا است و بدنه هواساز که دارای دو قسمت جدار داخلی و جدار خارجی بوده که جدار خارجی از جنس ورق گالوانیزه و جدار داخلی از جنس استیل یا گالوانیزه است. با توجه به نوع فن و ظرفیت دستگاه هواساز در ساخت بدنه آن، از ورق‌هایی با ضخامت 0.7 mm تا 1.5 mm استفاده می‌شود. برای اینکه در هواساز از اتلاف انرژی جلوگیری شود، بین دو جداره دستگاه را با پلی استایرن یا پلی یورتان پر می‌کنند.

انواع کویل هواساز:

یکی دیگر از اجزای مهم سیستم هواساز کویل‌های آن است که این قطعات وظیفه دارند دمای هوای ورودی به دستگاه را تا رسیدن به دمای مورد نظر افزایش یا کاهش دهند. طراحی و ساخت کویل‌ها بسیار پیچیده بوده و بستگی به مواردی نظیر دبی هوای در تماس با سطح کویل، ظرفیت سرمایی یا گرمایی مورد نیاز، ارتفاع از سطح دریا، سرعت هوا و … دارد. کویل‌هایی که برای هواساز استفاده می‌شوند، انواع مختلفی دارند که عبارت‌اند از:

کویل گرمایشی که می‌تواند از نوع بخار، الکتریکی یا آبی باشد.

• کویل آب گرم که داخل آن آب گرم در گردش بوده و هوای ورودی به سیستم هواساز در اثر تماس با سطح کویل باعث افزایش دما می‌شود. در این نوع از کویل‌ها آب گرم به وسیله بویلر فولادی، پکیج گرمایشی یا دیگ چدنی تأمین می‌شود و ساختار آن از فین‌های آلومینیومی و تیوب‌های مسی تشکیل شده است.
• کویل بخار که در آن به وسیله بویلر بخار تولید شده وارد کویل می‌شود و دمای هوای ورودی به سیستم هواساز را افزایش می‌دهد. به دلیل فشار بالای بخار کیفیت و ضخامت جوشکاری تیوب‌های کویل بخار نسبت به کویل آب گرم متفاوت است.
• کویل الکتریکی که در آن برای تولید گرما و افزایش هوای ورودی به هواساز، بخار یا سیال آب حذف شده و از هیتر برقی استفاده می‌شود.

کویل سرمایشی که می‌تواند به دو صورت آب سرد و انبساط مستقیم باشد.

• کویل آب سرد که از فین‌های آلومینیومی و تیوب‌های مسی ساخته شده و وظیفه آن رطوبت‌گیری از هوا و کاهش دمای هوای ورودی به دستگاه هواساز است. آب سرد در گردش داخل کویل به وسیله دستگاه چیلر تولید و تأمین می‌شود. (در صورتی که می‌خواهید در مورد دستگاه چیلر اطلاعات بیشتری به دست‌آورید، می‌توانید به مقاله چیلر چیست و معرفی چیلر مجله هورسان مراجعه نمایید. )
• کویل انبساط مستقیم (DX) که در ساختار آن از فین‌های آلومینیومی و تیوب‌های مسی استفاده شده و در داخل آن ماده مبرد در جریان بوده و در ورودی کویل اکسپنشن ولو نصب می‌شود، نقش اواپراتور یک کندانسینگ یونیت را دارا است و وظیفه کویل انبساط مستقیم کاهش دما و رطوبت‌گیری از هوای ورودی به سیستم هواساز است.

انواع انواع فن هواسازفیلتر هواساز:

یکی از ویژگی‌های مهم سیستم هواساز، موضوع فیلتراسیون هوا در آن است که به منظور تمیز کردن هوای ورودی به هواساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به هر اندازه که تعداد بستر‌های فیلتراسیون و تراکم فیلتر‌های هر بستر در هواساز بیشتر باشد، هوای خروجی از این دستگاه تمیزتر و تازه‌تر خواهد بود. از انواع هواساز با ماکزیمم فیلتراسیون با کیفیت بالا به منظور تهویه بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، اتاق‌های جراحی، اتاق‌های تمیز صنایع دارویی، تحقیقاتی و الکترونیکی استفاده می‌شود.

انواع فیلتر‌های دستگاه هواساز عبارت است از:

1. فیلتر خشک که به عنوان پیش فیلتر در دستگاه هواساز استفاده می‌شود، قابل شستشو بوده و به راحتی تعویض می‌گردد. این فیلتر می‌تواند ذرات با قطر بالاتر از 1000 میکرون را با راندمان 60 درصد و ذرات با قطر بالاتر از 100 میکرون را با راندمان 20 درصد جذب کند. فیلتر روغنی از چند سطح گالوانیزه، پد الیاف پلیمری یا مش آلومینیومی تشکیل شده است. راندمان و قدرت جذب فیلتر‌های پد دار روغنی از فیلتر‌های فلزی بالاتر است.
2. فیلتر روغنی از یک سطح الیاف پارچه‌ای یا الیاف پلیمری تشکیل شده که به نوعی روغن مخصوص بدون بو آغشته است. ذرات معلق در هوا با قطر بالاتر از 10 میکرومتر در عبور از این سطح روغنی به آن می‌چسبند و ذرات ریزتر هوا از آن عبور می‌کنند. فیلتر روغنی به صورت پنلی در ابعاد 300×600 یا 600×600 میلیمتر و ضخامت 100 میلیمتر وجود دارد. نوع دیگری از فیلتر‌های روغنی به صورت یک رول است که مدام بین دو قرقره در حرکت بوده و هنگام جمع شدن روی هم، قرقره دوباره آغشته به روغن می‌شود و ذرات جمع شده روی سطح به وسیله یک تیغه از روی سطح فیلتر جدا می‌گردد. راندمان فیلتر روغنی برای استفاده در دستگاه هواساز در حدود 30 تا 50 درصد است.
3. فیلتر فلزی که برای جداسازی ذرات معلق در هوا استفاده می‌شود و از جنس آلومینیوم یا گالوانیزه است. این فیلتر به عنوان پیش فیلتر یا اولین مرحله فیلتراسیون در سیستم هواساز به کار می‌رود و دارای چند ورقه مشبک فلزی به صورت چین خورده بوده که روی یکدیگر در داخل یک قاب فلزی مستقر هستند. نحوه قرارگیری این ورقه‌های مشبک در داخل قاب از ورقه‌هایی با چشمه‌های بزرگ‌تر به ریزتر است و قابلیت جداسازی ذرات با قطر بیش از 1 میلیمتر را دارد.
4. فیلتر آلومینیومی که ساختار آن از توری‌های آلومینیومی با آرایش لانه زنبوری تشکیل شده و به صورت سینوسی بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند، دارای سه لایه یا بیشتر هستند. عملکرد فیلتر‌های آلومینیومی به دلیل داشتن عمق کمتر از 6 یا 7 سانتیمتر برای تصفیه هوا بسیار پایین است. در این نوع از فیلتر‌ها در بستر اول فیلتراسیون ایرواشر و انواع هواساز به عنوان پیش فیلتر قبل از فیلتر‌های با راندمان بالا به کار برده می‌شود. فیلتر آلومینیومی قابل شستشو بوده و امکان استفاده مجدد از آن وجود دارد.
5. فیلتر پلیتد که از صفحات کاغذ، پلی استر یا پنبه به صورت سینوسی چین خورده و بر روی هم قرار دارند، ساخته شده است. این فیلتر‌ها قابلیت فیلتراسیون ذرات معلق موجود در هوا مثل گردوغبار را دارد و در فیلتر باکس سیستم هواساز به عنوان بستر دوم یا سوم فیلتراسیون تعبیه شده است. راندمان فیلتر پلیتد بین 45 درصد تا 98 درصد است و هر اندازه این راندمان بیشتر بالا، افت فشار آن افزایش پیدا می‌کند. فیلتر‌های پلیتد قابل شستشو نیستند و یکبار مصرف هستند.
6. فیلتر کیسه‌ای یا بگ فیلتر در هواساز به عنوان بستر آخر فیلتراسیون شناخته شده و برای تهویه مطبوع در پروژه‌های تجاری، مسکونی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع فیلتر در سیستم هواساز جزء متداول‌ترین فیلتر‌های هوا محسوب می‌شود و نسبت به دیگر انواع فیلتر طول عمر و ظرفیت نگهداری گردوغبار بیشتری را دارا است. در هواساز هایژنیک فیلتر کیسه‌ای قبل از فیلتر هپا و در آخرین بستر قرار می‌گیرد. ساختار آن از کتان و پارچه بوده، قابل شستشو است، اما نمی‌تواند دوباره از آن استفاده کرد.
7. فیلتر کربن اکتیو نوع خاصی از فیلتر‌های استفاده شده در سیستم هواساز است که در سطح مولکولی عمل فیلتراسیون را انجام می‌دهد تا کمک کند از شدت بوی ناخواسته در تأمین هوای مورد تهویه برای محیط مورد نظر کاسته شود. وجود کربن فعال عاملی است که باعث تمایز فیلتر‌های معمولی از فیلتر کربن اکتیو می‌شود. کربن به علت توانایی در جذب و نگهداری ذرات خارجی در شکاف‌ها به عنوان یک ماده معدنی به صورت طبیعی عمل فیلتراسیون هواساز را انجام می‌دهد. برای این نوع فیلتر کربن فعال بسیار گرم می‌شود تا شکاف‌های کربن را باز کند. این امر باعث افزایش مقدار کربن به میزان زیاد شده که می‌تواند مواد خارجی بیشتری را جذب و نگهداری کند.
8. فیلتر ایپا که در سیستم هواساز برای تصفیه هوا و عمل فیلتراسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد، در بین انواع جزء قوی‌ترین فیلتر‌ها محسوب می‌شود. این نوع فیلتر می‌تواند بیشتر از 85 درصد و کمتر از 99.95 درصد از ذرات جذب کنند که استفاده از آن‌ها متداول نبوده و بیشتر شرکت‌ها از فیلتر هپا استفاده می‌کنند.
9. فیلتر هپا که در داخل دستگاه هواساز به عنوان بستر آخر فیلتراسیون قرار گرفته و در هواساز هایژنیک استفاده می‌شود، از جنس مایکرو فایبرگلاس یا ترکیبی از سنتتیک و مایکرو فایبرگلاس است. این نوع از فیلتر‌ها تقریباً ذرات با اندازه‌های بسیار ریز مثل باکتری‌ها، ویروس‌ها، گرده گل، مواد آلرژی‌زا و … را جذب می‌کنند و جزء مهم‌ترین فیلتر‌ها در دستگاه تصفیه هوا به شمار می‌آیند.
10. فیلتر اولپا آخرین بستر فیلتراسیون در سیستم هواساز به شمار می‌آید که استفاده از آن فقط به صنایع و کاربری‌های خاص محدود می‌شود. در بین انواع فیلتر‌هایی که برای هواساز مورد استفاده قرار می‌گیرد، فیلتر اولپا از راندمان کاری بسیار بالایی برخوردار است.

انواع فن هواساز:

اصلی‌ترین و مهم‌ترین قسمت یک دستگاه هواساز، فن آن است. این قطعه وظیفه مکش هوای بیرون به داخل هواساز و عبور آن از سطح کویل‌های گرمایشی – سرمایشی و بستر‌های فیلتراسیون و تزریق آن به فضای مورد نظر را برعهده دارد. به منظور انتخاب فن مناسب برای سیستم هواساز نیاز است، میزان هوادهی هواساز در واحد زمان و افت فشار داخلی و خارجی آن مشخص باشد. انواع فن مورد استفاده در دستگاه هواساز شامل موارد زیر می‌شود:

• فن فوروارد که در پروژه‌های مسکونی، تجاری و صنعتی با افت فشار پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع اتصال فن فوروارد به الکتروموتور در هواساز از نوع تسمه و پولی است.
• فن بکواورد که در پروژه‌های مسکونی، صنعتی و تجاری با افت فشار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• پلاگ فن که در دستگاه هواساز هایژنیک برای مراکز بهداشتی، صنایع الکترونیک و صنایع دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار پلاگ فن از نوع بکوارد بوده و علت آن افت فشار بالا به دلیل تعداد بستر‌های فیلتراسیون در دستگاه هواساز هایژنیک است.

الکتروموتور هواساز:

تنها نیروی محرکه در داخل سیستم هواساز مربوط به الکتروموتور آن می‌شود و وظیفه این قطعه به حرکت درآوردن فن دستگاه است. توان الکتروموتور در هواساز با توجه به ظرفیت هوادهی و افت فشار هوا تغییر می‌کند، بنابراین به هر اندازه افت فشار و ظرفیت هوادهی بیشتر باشد، توان الکتروموتور هواساز نیز افزایش پیدا می‌کند. الکتروموتور‌هایی که در سیستم هواساز مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای دو سرعت 1450 rpm و 2900 rpm هستند که در صورت نیاز به سرعت‌های کمتر می‌توان به منظور کنترل سرعت الکتروموتور از درایو اینورتر و در نهایت فن هواساز استفاده نمود.

دمپر هواساز:

دمپر هواساز که از جنس پروفیل آلومینیوم با پرده‌هایی از جنس Airfoil است، در قسمت ورودی هوا به سیستم نصب می‌شود که وظیفه آن کنترل دبی هوای تازه یا برگشتی به هواساز است. دمپر‌ها را می‌توان با کمک موتور دمپر یا به صورت دستی کنترل کرد. برای اینکه بتوان دبی هوای ورودی به هواساز را کنترل کرد، استفاده از دمپر در مجاری ورودی هوا در این سیستم الزامی است.

رطوبت زن هواساز:

از آنجایی که در آب و هوای سرد، گرمای هوا به صورت مداوم باعث خشکی بیش از اندازه هوا می‌شود، برای جلوگیری از آن در دستگاه هواساز از رطوبت زن استفاده می‌شود. فرایند رطوبت زنی با پاشیدن آب از شبکه بخار یا افشانک‌ها و سپس رطوبت‌گیری به وسیله کویل سرد در هواساز صورت می‌گیرد. برخی از رایج‌ترین مرطوب‌کننده‌ها برای سیستم هواساز عبارت‌اند از:

• مرطوب‌کننده اسپری که از یک سَری و نازل‌های اسپری تشکیل شده و می‌تواند با فشار 15 psi یا بیشتر آب را اسپری می‌کند.
• مرطوب‌کننده تشت بخار که از یک تشت و کویل گرمایشی تشکیل شده و باعث گرم شدن آب موجود در تشت بخار می‌شود و در پی آن، بخار آب به وجود آمده می‌تواند رطوبت هوا را افزایش دهد.
• مرطوب‌کننده شبکه بخار که در آن حفره‌های‌ریزی در لوله وجود دارد و بخاری که در میان لوله جریان دارد را توزیع می‌کند. این رطوبت زن با تهویه آب مانع از پخش شدن بو در محیط مورد نظر می‌شود.

برای کنترل دستگاه هواساز از کدام سیستم‌های کنترلی استفاده می‌شود؟

با توجه به اینکه در طراحی و تولید انواع هواساز تنوع زیادی وجود دارد، برای سیستم کنترلی یک دستگاه هواساز طرح‌های متفاوتی تعریف شده است. سیستم کنترلی، به سیستمی گفته می‌شود که وظیفه آن کنترل کیفیت عملکرد هوارسان بوده و شرایط طراحی داخل اتاق را فراهم می‌کند. اما میزان کنترل مشخص شده برای یک دستگاه هواساز، ممکن است به کاربری پروژه و الزامات آن بستگی داشته باشد. البته هواساز‌هایی هستند که در زمان تولید، فاقد سیستم کنترلی بوده و تنها قابلیت روشن و خاموش شدن فن برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.

سنسور دما و شیر سه راهی برقی:

در دستگاه‌های هواسازی که از نوع حجم هوادهی ثابت یا (CAV) هستند، دمای هوای رفت و برگشت به وسیله سنسور دما اندازه‌گیری می‌شود، علاوه بر این شیر سه راهی برقی نیز که باعث تغییر مقدار دبی آب عبوری از کویل‌ها می‌شود، می‌تواند با توجه به دمای طراحی شده، دمای هوای ورودی به اتاق را کنترل کند.

دمپر موتور:

این تجهیز یک عملگر برقی بوده که به منظور باز و بسته کردن اتوماتیک دمپر‌ها در هواساز مورد استفاده قرار می‌گیرد تا نسبت اختلاط هوای تازه و هوای برگشتی به صورت کنترل شده، تغییر کند. در زمان وقوع آتش سوزی برای اینکه دمپر هوای تازه به صورت اتوماتیک بسته شود، از دمپر موتور در هواساز Full Fresh نیز استفاده می‌شود.

اینورتر:

در دستگاه‌های هواسازی که از نوع حجم دهی متغییر (VAV) هستند، با استفاده از قطعه اینورتر دور الکتروموتور و همچنین سرعت چرخش فن تغییر پیدا می‌کند و شما می‌توانید با کم یا زیاد کردن حجم هوای رفت که دارای دمای ثابت است، به دمای مورد نظر خود برای اتاق دست یابید.

سوئیچ اختلاف فشار:

در سیستم هواساز به منظور اعلام کثیفی فیلتر‌ها از قطعه‌ای با عنوان سوئیچ اختلاف فشار یا DPS استفاده می‌شود.

ترموستات آنتی فریز:

برای اینکه در فصل زمستان آب کویل گرمایشی دچار یخ زدگی نشود، از ترموستات آنتی فریز در دستگاه هواساز استفاده می‌شود.

ترانسمیتر اختلاف فشار:

ترانسمیتر اختلاف فشار یا DPT به این منظور در سیستم هواساز به کار برده می‌شود که اگر این دستگاه بعد از مدتی دچار کثیفی و گرفتگی شد، از آنجایی که این مشکل باعث کاهش حجم هوادهی دستگاه هواساز می‌شود، با استفاده از این تجهیز، افت فشار هوای عبوری از فیلتر‌ها به صورت مداوم اندازه‌گیری شود و متناسب با آن، با افزایش چرخش فن به وسیله اینورتر، ترانسمیتر اختلاف فشار کاهش حجم هوادهی در هواساز را جبران می‌کند.

سنسور رطوبت:

سنسور رطوبت در سیستم هواساز دو حالت و دو کاربرد دارد؛ یا از این قطعه در دستگاه‌های هواسازی که دارای رطوبت زن هستند، به منظور تنظیم رطوبت هوای رفت استفاده می‌شود، یا اینکه سنسور رطوبت را در مسیر هوای برگشت در هواساز نصب می‌کنند تا با توجه به رطوبت موجود در محیط، بتواند دمپر‌های هواساز را باز و بسته کند.

استفاده از دستگاه هواساز چه مزایایی به همراه دارد؟

سیستم هواساز دارای تنوع بالایی است، هم از نظر ابعاد و ظرفیت و هم از لحاظ اجزای سازنده، نوع و کیفیت آن‌ها. همچنین می‌توان از نظر کارایی و نحوه عملکرد دستگاه هواساز را به انواع مختلفی دسته‌بندی نمود. اما مزایا و فوایدی که استفاده از انواع هواساز به همراه دارد، شامل موارد زیر می‌شود:

• هواساز دستگاهی است که راندمان کاری بالایی دارد.
• می‌توان برای ایجاد سرمایش یا گرمایش در محیط مورد نظر از انواع هواساز استفاده کرد.
• انواع هواساز‌ها از امکان تنظیم دمای هوا و تعیین برنامه هفتگی برخوردار هستند.
• شما می‌توانید از راه دور با استفاده از ریموت کنترل هواساز خانگی یا صنعتی را کنترل کنید.
• برای هر واحد آپارتمان امکان به کارگیری هواساز به صورت مستقل به منظور تهویه مطبوع هوا وجود دارد.
• برای تولید هوای پاک می‌توان از چند لایه فیلتر در هواساز استفاده نمود.
• شما می‌توانید در مکان‌های مختلف به آسانی سیستم هواساز را نصب و راه‌اندازی کنید.
• تعمیر و نگهداری از انواع هواساز راحت است.
• شما می‌توانید هواساز را بر روی پشت بام نصب کنید تا فضای داخلی منزل اشغال نشود.
• امکان صرفه‌جویی در انرژی و تنظیم میزان اختلاط هوای برگشتی با هوای تازه در دستگاه هواساز وجود دارد.

انواع هواساز شامل کدام موارد می‌شود؟

دستگاه هواساز یا هوارسان با توجه به معیار‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

از لحاظ کاربرد و نوع پروژه:

• هواساز معمولی
• هواساز هایژنیک
• هواساز سقفی توکار

از لحاظ نوع کنترل جریان هوا:

• هواساز با حجم هوادهی ثابت
• هواساز با حجم هوادهی متغیر

از لحاظ زون بندی:

• هواساز تک منطقه‌ایپ
• هواساز چند منطقه‌ای

از لحاظ محل قرارگیری فن دمنده:

• هواساز Blow – Through
• هواساز Draw – Through

از لحاظ جهت خروج هوا:

• هواساز بالا زن
• هواساز روبه‌رو زن
• هواساز پایین زن

از لحاظ شکل یونیت:

• هواساز افقی
• هواساز عمودی

از لحاظ ابعاد و سایز:

• هواساز خانگی
• هواساز صنعتی

از لحاظ نوع هوای ورودی:

• هواساز با هوای تازه
• هواساز با هوای برگشتی

الف: انواع هواساز با توجه به کاربرد و نوع پروژه

بر اساس نوع پروژه و کاربرد دستگاه هواساز به سه دسته معمولی، هایژنیک و سقفی توکار تقسیم‌بندی می‌شود.

دستگاه هواساز معمولی یا نرمال چیست؟

هواساز معمولی یا نرمال دارای بدنه‌ای از جنس گالوانیزه بوده و قطعات اصلی آن شامل کویل سرمایش و گرمایش، یک یا دو بستر فیلتراسیون و فن دمنده است. در این دستگاه معمولاً به منظور کاهش مصرف انرژی، برای تأمین هوای رفت یا خروجی از هواساز، علاوه بر هوای تازه یا هوای محیط بیرون از هوای برگشت یا هوای داخل ساختمان هم استفاده می‌شود. هواساز معمولی یا نرمال برای فضا‌هایی به کار برده می‌شود که نیاز به هوای خیلی تمیز ندارند؛ نظیر سالن‌های ورزشی، دانشگاه‌ها، تالار‌های پذیرایی و مراکز خرید زنجیره‌ای. در انواع هواساز معمولی یا نرمال امکان استفاده از سیستم‌های رطوبت زنی، بازیافت حرارت یا رطوبت‌گیری وجود دارد.

دستگاه هواساز هایژنیک یا بیمارستانی چیست؟

هواساز هایژنیک یا بیمارستانی برای فضا‌هایی نظیر بیمارستان‌ها، اتاق‌های تمیز، آزمایشگاه‌های ابزار دقیق و … با الزامات ویژه‌ای طراحی و ساخته شده است تا بتوانند هوایی کاملاً تمیز، استریل و عاری از هرگونه ذرات معلق، گردوغبار و مواد آلاینده را تأمین کند. الزاماتی که در این نوع از هواساز‌ها وجود دارد، شامل ساخت جداره داخلی بدنه از ورق‌های استیل با گوشه‌های منحنی، استفاده از پروفیل‌های ترمال بریک در تولید فریم دستگاه، به کار بردن فیلر‌های بیشتر و حساس‌تر و استفاده از فن‌های بدون تسمه و پولی است. در هواساز‌های هایژنیک یا بیمارستانی لازم است برای هوادهی دستگاه فقط از هوای تازه استفاده شود، بنابراین در این هوارسان‌ها برای اینکه بتوان از انرژی خروجی ساختمان استفاده کرد، فقط نیاز به سیستم بازیافت حرارت است.

منظور از دستگاه هواساز سقفی توکار چیست؟

هواساز سقفی توکار نوعی هواساز معمولی است که ظرفیت هوادهی نسبتاً پایینی دارد و در سقف کاذب داخل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که فضای موجود در سقف کاذب محدود است باید ابعاد هواساز کوچک در نظر گرفته شود، بنابراین امکان به کار بردن آیتم‌های مختلف در این نوع از هوارسان‌ها وجود ندارد و دستگاه هواساز دارای اجزایی مثل کویل مشترک گرمایش و سرمایش، یک لایه پیش فیلتر فلزی و فن دمنده است. ساختار هواساز‌های سقفی توکار شبیه فن کویل‌های کانالی است، با این تفاوت که این دستگاه‌ها قادر هستند هوای بیشتر با فشار بالاتری را برای محیط مورد نظر تأمین کنند.

از هواساز‌های سقفی توکار در مکان‌هایی نظیر فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و همچنین محیط‌هایی با حجم هوادهی کمتر از 10000 cfm که سقف کاذب دارند، استفاده می‌شود. به هواساز سقفی توکار، هواساز آپارتمانی نیز گفته می‌شود. نبود امکان کانال کشی در خارج از ساختمان، نبود فضای نصب هوارسان در پشت بام و قیمت مناسب از جمله دلایل استفاده از هواساز سقفی توکار نسبت به هواساز معمولی است.

ب: انواع هواساز با توجه به نوع کنترل جریان هوا

دستگاه هواساز از لحاظ نوع کنترل جریان هوا به دو دسته هواساز با حجم هوادهی ثابت و هواساز با حجم هوادهی متغیر تقسیم‌بندی می‌شود.

منظور از دستگاه هواساز با حجم هوادهی ثابت چیست؟

در هواساز با حجم هوادهی ثابت همیشه جریان هوای خروجی از دستگاه دارای نرخ ثابت بوده و با تغییر دمای هوای خروجی از دستگاه، تغییر دمای فضای داخل ساختمان صورت می‌گیرد. علاوه بر این، می‌توان با کم یا زیاد کردن دبی آب عبوری از کویل گرمایش – سرمایش توسط شیر سه راهی برقی دمای هوای خروجی از کویل را تغییر داد. در صورتی که در فصل سرما به ایجاد دما‌های متفاوتی از زون‌های مختلف ساختمان نیاز باشد، می‌توان در مسیر کانال اصلی هر زون از کویل‌های باز گرمایش استفاده کرده و با عبور آب گرم از داخل لوله‌های آن‌ها، به دمای مورد نظر در آن زون دست پیدا کرد.

همچنین به جای کویل آبگرم امکان استفاده از هیتر الکتریکی نیز وجود دارد. (شیر سه راهی برقی در هواساز با حجم هوادهی ثابت شامل یک بدنه و یک موتور برقی است. کنترلر دستگاه هواساز بر اساس مقایسه دمای هوای اتاق با دمای مورد نظر به موتور شیر سه راهی فرمان می‌دهد و به صورت تدریجی مسیر آب عبوری از کویل گرمایش – سرمایش را کم و زیاد می‌کند. )

منظور از دستگاه هواساز با حجم هوادهی متغیر چیست؟

در هواساز با حجم هوادهی متغیر یا دمای هوای خروجی از دستگاه ثابت بوده و با تغییر حجم هوادهی دمای داخل ساختمان را تنظیم می‌کند. روش کار به این صورت است که سرعت چرخش فن به وسیله اینورتر تغییر پیدا کرده و دبی هوای ارسالی توسط فن کم و زیاد می‌شود. در صورتی که در زون‌های مختلف ساختمان نیاز به ایجاد دما‌های متفاوت باشد، می‌توان در مسیر کانال اصلی هر زون از باکس‌های VAV استفاده کرد تا متناسب با دمای مورد نظر حجم هوادهی آن زون تغییر پیدا کند.

در باکس‌های VAV با توجه به دمای تنظیم شده در زون مربوطه، دمپر‌هایی وجود دارد که به صورت خودکار و اتوماتیک می‌تواند حجم هوای عبوری را تغییر دهد. (اینورتر با تغییر فرکانس کاری الکتروموتور می‌تواند دور آن و سرعت چرخش فن را تغییر دهد، بنابراین بر اساس مقایسه دمای هوای اتاق با دمای مورد نظر کنترلر هواساز با حجم هوادی متغیر به اینورتر فرمان می‌دهد تا با کم و زیاد کردن دور فن، باعث تغییر حجم هوای فرستاده به اتاق شود. )

ج: انواع هواساز با توجه به زون‌بندی

در بازار برای تقسیم‌بندی انواع هواساز روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آن‌ها بر اساس نوع زون‌بندی است و می‌توان هواساز‌ها را دو گروه تک منطقه‌ای و چند منطقه‌ای دسته‌بندی نمود.

منظور از دستگاه هواساز تک منطقه‌ای چیست؟

هواساز تک منطقه‌ای که یک خروجی هوا دارد، می‌تواند با رطوبت، دبی، دما و تمیزی تعریف شده، فقط یک جریان هوای مشخص را تولید کند، بنابراین برای زون‌های مختلف که شرایط کنترلی متفاوتی دارند، استفاده از این نوع هواساز به تنهایی امکان‌پذیر نیست. برای اینکه بتوانید از هواساز تک منطقه‌ای برای زون‌های مختلف با شرایط کاری متفاوت استفاده کنید، لازم است متناسب با نیاز هر زون دمای هوای عبوری از هر انشعاب را به استفاده از کویل‌های باز گرمایش یا باکس‌های VAV تغییر دهید.

منظور از دستگاه هواساز چند منطقه‌ای چیست؟

هواساز چند منطقه‌ای یا دارای بیش از یک خروجی هوا بوده و می‌تواند با مشخصات متفاوت مثلاً در دما‌های مختلف بیش از یک جریان هوا را تولید کند، بنابراین می‌توان برای زون‌های مختلف که نیاز به دما‌های متفاوت یا شاخصه‌های کنترلی گوناگون دارند، از این نوع هواساز استفاده کرد.

د: انواع هواساز با توجه به محل قرار‌گیری فن دمنده

دستگاه هواساز بر اساس محل قرارگیری فن دمنده به دو گروه زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

• در هواساز Draw-Through محل قرارگیری فن دمنده بعد از کویل سرمایش تعبیه شده است.
• در هواساز Draw-Through محل قرارگیری فن دمنده قبل از کویل سرمایش تعبیه شده است.

ت: انواع هواساز با توجه به جهت خروجی جریان هوا

دستگاه هواساز با توجه به جهت خروجی جریان هوا، به سه نوع روبه‌رو زن، بالا زن و پایین زن تقسیم‌بندی می‌شود.

منظور از دستگاه هواساز بالا زن چیست؟

در هواساز بالا زن، جهت خروج هوا به سمت بالا در نظر گرفته شده است.

منظور از دستگاه هواساز روبه‌رو زن چیست؟

در هواساز روبه‌رو زن، جهت خروج هوا به سمت جلو یا روبرو در نظر گرفته شده است.

منظور از دستگاه هواساز پایین زن چیست؟

در هواساز پایین زن، جهت خروج هوا به سمت پایین در نظر گرفته شده است.

ث: انواع هواساز با توجه به شکل یونیت

با توجه به شکل یونیت، دستگاه هواساز به دو گروه هواساز افقی و هواساز عمودی تقسیم‌بندی می‌شود.

منظور از دستگاه هواساز افقی چیست؟

در هواساز افقی که معمولاً بر روی پشت بام یا اتاق هوارسان نصب می‌شود، یونیت به صورت افقی قرار می‌گیرد.

منظور از دستگاه هواساز عمودی چیست؟

در هواساز عمودی که معمولاً در داخل فضای مورد نظر هوارسان نصب می‌شود، یونیت به صورت عمودی قرار می‌گیرد.

ح: انواع هواساز با توجه به ابعاد و سایز

با توجه به ابعاد و سایز، دستگاه هواساز به دو گروه هواساز خانگی و هواساز صنعتی تقسیم‌بندی می‌شود.

منظور از دستگاه هواساز خانگی چیست؟

هواساز خانگی یا آپارتمانی برای استفاده در اماکن مسکونی و اداری طراحی شده و نسبت به هواساز صنعتی ابعاد کوچک‌تری دارد.

منظور از دستگاه هواساز صنعتی چیست؟

هواساز صنعتی برای استفاده در کارخانه‌ها، انبار‌های بزرگ و سوله‌ها طراحی شده و به همین علت دارای ابعاد و سایز بزرگ‌تری است.

پ: انواع هواساز با توجه به نوع هوای ورودی

با توجه به نوع هوای ورودی، دستگاه هواساز به دو نوع هواساز با هوای تازه و هواساز با هوای برگشتی تقسیم‌بندی می‌شود.

منظور از دستگاه هواساز با هوای تازه چیست؟

در هواساز با هوای تازه که به آن هواساز فول فرش (full fresh air) هم گفته می‌شود، میزان حجم هوای تولیدی دستگاه به صورت کامل از هوای تازه محیط بیرون تأمین می‌شود. برای این نوع از سیستم‌های هواساز تخمین میزان هوای تازه مورد نیاز با توجه به نوع کاربری دستگاه، تعداد ساکنین و دیگر عوامل مشخص می‌شود.

منظور از دستگاه هواساز با هوای برگشتی چیست؟

هواساز با هوای برگشتی، منبع ورودی هوا می‌تواند مخلوطی از هوای تازه و هوای برگشتی محیط باشد که در این صورت منبع تغذیه ورودی هوا در محفظه اختلاط مخلوط می‌شود. بعد از این مرحله هوا از فیلتراسیون و کویل‌های گرمایشی یا سرمایشی عبور می‌کند.

هنگام خرید انواع هواساز دانستن چه نکاتی مهم و ضروری است؟

در صورتی که قصد خرید دستگاه هواساز را دارید، برای انتخاب مدل مناسب، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

به دور موتور فن دستگاه هواساز توجه کنید.

دور موتور فن سیستم هواساز یا ثابت است یا متغیر که مسلماً متغیر بودن دور موتور می‌تواند امکانات بیشتری را در اختیار شما قرار دهد. علاوه بر این کارکرد موتور‌های دور متغیر یکنواخت، میزان صدای تولیدی و مصرف انرژی آن نسبت به موتور‌های دور ثابت کمتر است، اما از لحاظ قیمتی گران‌تر هستند و انتخاب آن‌ها به سلیقه و کاربرد‌های مورد نظر شما و میزان بودجه در نظر گرفته برای خرید هواساز بستگی دارد.

به مجهز بودن هواساز به رطوبت زن و رطوبت گیر توجه کنید.

با توجه به نوع استفاده و شرایط آب و هوایی محل نصب هواساز خانگی یا صنعتی، تنظیم رطوبت را در هنگام خرید این دستگاه در نظر بگیرید. در مناطقی که آب و هوای خشک دارند، برای هواساز از رطوبت زن استفاده می‌شود تا سطح رطوبت یا بخار آب موجود در هوا به سطح قابل قبول برسد.

به متراژ محیط مورد نظر توجه کنید.

دستگاه هواساز یک سیستم تهویه بسته و مرکزی است، بنابراین هنگام خرید انواع هواساز باید به متراژ محیط مورد نظر توجه کنید؛ چراکه برای فضا‌های بزرگ‌تر و وسیع‌تر نیاز به هواساز با قدرت بالاتر است.

به نحوه اتصال دستگاه هواساز به منبع تولید‌کننده سرمایش و گرمایش توجه کنید.

با استفاده از کویل، دستگاه هواساز می‌تواند گرمایش یا سرمایش هوا را ایجاد کند. کویل‌های سیستم هواساز به دو حالت به منبع تولید‌کننده سرمایش و گرمایش مثل چیلر آبی، چیلر هوایی، بویلر، سیستم VRF، سیستم GHP و … متصل می‌شوند. در یک حالت آب به وسیله این دستگاه‌ها سرد و گرم شده و به کویل‌های هواساز ارسال می‌شود و در حالت دیگر ماده مبرد که به صورت مستقیم داخل این دستگاه‌ها در حال گردش است، به سیستم هواساز متصل می‌شود. سیستم هواساز می‌تواند یک یا دو کویل داشته باشد یا از کویل‌های انبساط مستقیم استفاده کند، علاوه بر این، از دیگر مواردی که هنگام خرید هواساز باید به آن‌ها توجه کنید، وجود لوله‌های آتش‌خوار و کوره هوای گرم در این دستگاه است.

به ظرفیت هوادهی دستگاه هواساز توجه کنید.

در هنگام خرید هواسار خانگی یا صنعتی لازم است به ظرفیت هوادهی آن توجه کنید. ظرفیت هوادهی هواساز معمولاً بر حسب مترمکعب بر ساعت تعیین می‌گردد و باید به اندازه مورد نیاز محاسبه شود. برخی از شرکت‌های فروش هواساز برای اینکه قیمت تمام شده این محصول پایین باشد، ظرفیت هوادهی سیستم را کمتر از حد واقعی و مورد نیاز ساختمان تخمین می‌زنند که ممکن است در آینده مشتری با مشکلات جدی مثل عدم تأمین نیاز‌های گرمایشی، سرمایشی، رطوبتی و … روبرو شود، بنابراین بهتر است هنگام خرید سیستم هواساز برای مشخص کردن ظرفیت هوادهی این دستگاه با محیط مورد نظر با مهندسان متخصص مشورت کنید تا آن‌ها به طور دقیق ظرفیت هواساز را محاسبه و تعیین کنند.

(به زودی مقاله آپدیت می شود)