فن کویل چیست؟

در حال حاضر تجهیزات سرمایشی و گرمایشی متنوعی در بازار وجود دارند که هر کدام از ویژگی‌های مختلفی برخوردار هستند، اما در میان آن‌ها فن کویل جزء رایج‌ترین و کاربردی‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمان شناخته می‌شود، چراکه یک مبدل چند کار بوده و به وسیله آن شما می‌توانید سرما و گرمای محیط مورد نظر خود را به راحتی تنظیم و کنترل کنید تا در فصل زمستان از هوای گرم و در تابستان از هوای خنک و سرد لذت ببرید.

متعادل کردن هوا یکی از مزایای مهم فن کویل است که آن را به دستگاهی کاربردی تبدیل کرده، یعنی هوای محیط را بیش از اندازه سرد یا گرم نمی‌کند، به همین دلیل بیشتر در سیستم‌های تهویه مطبوع دو فصلی (تابستانی – زمستانی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. فن کویل‌ها در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند و به دلیل داشتن عملکرد مطلوب و هزینه مناسب، امروزه بسیاری از افراد تمایل دارند در منزل یا محل کار خود یا حتی برای پروژه‌های ساختمانی کوچک و بزرگ به منظور تهویه هوا از فن کویل استفاده نمایند.

با توجه به اینکه می‌توان از فن کوئل برای مکان‌های مختلفی نظیر منازل، محیط‌های تجاری، اداری، صنعتی، مراکز خرید و … استفاده نمود، در صورتی که شما هم قصد خرید این محصول را دارید، بهتر است قبل از هر اقدامی در مورد فن کویل اطلاعات بیشتری به دست‌آورید، بنابراین به شما پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب از تهویه هورسان با ما همراه باشید تا به شما بگوییم فن کویل چیست، انواع آن کدام است، چه کاربرد و مزایایی دارد و برای خرید فن کویل بهتر است به کدام مرکز معتبر مراجعه کنید؟

دستگاه فن کویل چیست و طرز کار آن چگونه است؟

شاید این سؤال ذهن شما را مشغول کرده باشد که فن کویل چیست و چگونه کار می‌کند؟ در پاسخ باید بگوییم:

یکی دیگر از اجزای سیستم تهویه مطبوع هوا، دستگاه فن کویل (Fan Coil Unit ) یا FCU است که در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری، بیمارستان‌ها، مراکز صنعتی، کارخانه‌ها و … مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث انتقال حرارت و تهویه مطبوع هوا در محیط مورد نظر می‌شود. این سیستم‌ها عموماً کاربرد سرمایشی و گرمایشی دارند و به همین دلیل به آن‌ها فن کویل سرمایشی و گرمایشی هم گفته می‌شود. فن کویل‌ها می‌توانند به صورت تک کاربردی هم استفاده شود، مثلاً در کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی در فصل زمستان فن کویل صرفاً به عنوان وسیله برای افزایش دما و جلوگیری از کاهش دما استفاده می‌شود و در فصل تابستان کاربردی ندارد.

فن کویل به عنوان یک مبدل حرارتی عمل می‌کند، به این صورت که در فصل سرما، آب گرم تولید شده به وسیله دیگ یا پکیج و در فصل گرما، آب سرد تولید شده توسط چیلر یا مینی چیلر داخل لوله‌های کویل به گردش در می‌آید. (در صورتی که تمایل دارید در مورد چیلر و انواع آن اطلاعات بیشتری به دست‌آورید، می‌توانید به مقاله چیلر چیست و معرفی چیلر تهویه هورسان مراجعه کنید. ) از طرفی در فن کوئل، هوای برگشتی؛ یعنی هوای اتاق، با استفاده از مجموعه الکترو فن به داخل یونیت فن کویل کشیده شده و بعد از فیلتر شدن با عبور از روی کویل، باعث تغییر دمای محیط می‌شود و در نهایت جریان هوای مطبوع شده به صورت مستقیم یا از طریق کانال کشی به داخل فضای اتاق دمیده می‌شود.

از طرفی، فن کوئل یک سیستم برای توزیع گرما و سرما است که به منظور تهویه فضای مورد نظر طراحی و تولید شده و می‌تواند در داخل سقف کاذب متصل به کانال تهویه باشد، یا در داخل یک محفظه فلزی رنگ شده، یا با اشغال مقداری از فضای داخل در معرض دید افراد قرار بگیرید یا اینکه در داخل دیوار و به صورت مخفی نصب شود. این دستگاه دارای یک مبدل حرارتی یا کویل سرمایشی / گرمایشی و یک فن دمنده است. در تابستان آب سرد و در زمستان آب گرم داخل لوله‌های مسی فن کوئل جریان پیدا می‌کند و فن دمنده با مکش هوا از اطراف کویل باعث برخورد هوا با سطح داغ یا خنک کویل می‌شود و به این صورت هوای گرم یا هوای سرد را به فضای داخل ساختمان می‌فرستد.

دستگاه فن کویل از یک یا چند کویل (مبدل حرارتی) و یک یا چند فن دمنده جهت مکش هوا تشکیل شده است. نحوه عملکرد فن کویل به این صورت است که در فصل تابستان، آب خنک شده به وسیله چیلر وارد مبدل حرارتی فن کویل می‌شود که از جنس لوله‌های مسی است، بعد از آن با گرفتن گرمای هوای روی کویل و خنک کردن محیط دوباره آب به چیلر بازگشته و باعث خنک کاری محیط می‌شود. این سیکل تا زمان رسیدن دما به دمای مطلوب به صورت مداوم و پیوسته تکرار خواهد شد.

در فصل زمستان نیز، این چرخه به همین شکل تکرار می‌شود، با این تفاوت که آب گرم از موتورخانه تأمین شده و دیگر به چیلر نیازی نیست و به جای آب سرد در گردش، در فن کوئل‌ها آب گرم گردش پیدا کرده و باعث گرم شدن محیط می‌شود و عملیات گرمایش صورت می‌گیرد.

برای اینکه فن کوئل عملکرد خوبی داشته باشد، لازم است این دستگاه در محیط بسته قرار بگیرد؛ چراکه فن کویل‌ها همان هوایی را که در محل نصب وجود دارد تا زمانی به گردش درمی‌آورند که دمای هوا به دمای مطلوب برسد. منظور از محیط بسته برای قرارگیری فن کوئل این است که در یک اتاق در صورت باز بودن پنجره و فعال بودن دستگاه عملاً انرژی به هدر می‌رود. البته می‌توان برای تأمین هوای تازه در محیط درصدی از هوایی را که فن کویل در حال چرخش آن است، از بیرون تأمین کرد.

دستگاه فن کویل از چه اجزا و قطعاتی تشکیل شده است؟

اجزا و قطعات مختلفی که در سیستم فن کویل قرار گرفته‌اند و در تعامل با یکدیگر کار می‌کنند، باعث عملکرد مطلوب دستگاه و انجام مناسب فرایند گرمایش و سرمایش در آن شده‌اند. در ساختار فن کویل متعلقات و قطعات مختلفی وجود دارد که شامل دو بخش فن و مبدل حرارتی است. فن کویل‌ها با برخورداری از عملکرد دوگانه گرمایش و سرمایش، در اماکن مختلف صنعتی، مسکونی و تجاری هوای مطبوع و مناسب را توزیع می‌کند. مکانیزم کارکرد دستگاه فن کویل با جریان پیدا کردن آب گرم یا آب سرد در لوله‌های کویل انجام می‌شود.

اما اجزا و قطعات تشکیل‌دهنده سیستم فن کویل شامل عبارت‌اند از:

فن دمنده فن کویل

یکی از قطعات مهم و اصلی در دستگاه فن کویل، فن دمنده یا بلوور هوا است که وظیفه دارد تا هوا را در داخل سیستم گرمایشی فن کویل و محیط به جریان درآورد. می‌توان از هوا ایجاد شده توسط فن کوئل هم برای تأمین گرمایش و سرمایش در محیط مورد نظر استفاده نمود و هم اینکه از آن برای خنک‌سازی سیستم‌های مختلف بهره گرفت. با توجه به مدل دستگاه فن کویل، فن دمنده یا بلوور هوا به دو نوع راست گرد و چپ گرد تقسیم‌بندی می‌شود.

آلومینیوم یا ورق گالوانیزه و پلاستیک دو ماده هستند که برای ساخت فن دمنده در سیستم فن کویل مورد استفاده قرار می‌گیرند، البته فن‌های فلزی نسبت به فن‌های پلاستیکی قیمت بیشتری دارند و در برابر درجه حرارت آب، مقاومت بالاتری را از خود نشان می‌دهند و به راحتی دچار تغییر شکل نمی‌شوند و آسیب نمی‌بینند. در فن کویل‌ها قطعه فن دمنده یا بلوور هوا در یک محفظه آلومینیومی یا پلاستیکی قرار دارد که به آن هوزینگ گفته می‌شود و جریان هوا را در این سیستم گرمایشی هدایت می‌کند.

مبدل حرارتی فن کویل

مبدل حرارتی که با نام کویل هم شناخته می‌شود، نقش مهمی در عملکرد فن کوئل دارد و از جنس مس ساخته شده است. علت استفاده از کویل حرارتی در ساخت فن کویل، ظرفیت حرارتی بالای این قطعه است که باعث می‌شود روغن یا آب به راحتی در این لوله‌های مسی جریان پیدا کنند و حرارت خود را با هوای اطراف کویل‌ها مبادله نمایند. با توجه به نوع فن کویل، در این سیستم یک یا دو کویل وجود دارد. وظیفه اصلی کویل حرارتی تأمین آب سرد یا آب گرم از چیلر و دیگ و سپس بازگرداندن آن بعد از تمام شدن چرخه به سمت موتورخانه مرکزی است.

برخی از انواع فن کویل نظیر فن کویل چهار لوله‌ای، می‌تواند به صورت هم‌زمان آب سرد و گرم را تأمین کند، در نتیجه در یک زمان می‌توان هم آب گرم و هم آب سرد را در محیط ایجاد کرد. کویل‌های حرارتی در 2 یا 3 ردیف کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و توسط فین‌های آلومینیومی پوشانده می‌شوند. فن‌های آلومینیومی ذرات گردوغبار و آلودگی را به به صورت مطلوب و مؤثر از کویل‌های حرارتی دور کرده و از آسیب به آن‌ها جلوگیری می‌کنند. از جمله عواملی که بر روی ظرفیت حرارتی دستگاه فن کوئل تأثیر مستقیمی دارند، می‌توان به قطر لوله‌های مسی و تعداد فین‌های آلومینیومی اشاره نمود.

(به زودی مقاله آپدیت می شود)